ŚCIEŻKI OPIEKI NAD PACJENTEM Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK. STAN OBECNY I REKOMENDACJE – PARLAMENTARNY ZESPÓŁ DO SPRAW MEDYCYNY BÓLU

W Sejmie 4 lutego 2025 odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu do spraw Medycyny Bólu, pod przewodnictwem pani poseł Elżbiety Anny Polak. Omówiono na nim ścieżkę opieki nad pacjentem z przewlekłą chorobą nerek, uwzględniając stan obecny i rekomendacje na przyszłość.

 

BEZPIECZEŃSTWO LECZENIA PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK – Mateusz Oczkowski, zastępca dyrektora Departamentu Polityki Lekowej i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia.

Mateusz Oczkowski, przedstawił szczegółowe informacje na temat dostępnych i planowanych zmian w leczeniu pacjentów nefrologicznych.

Szeroki wybór leków refundowanych i innowacyjne terapie

Podkreślił, że pacjenci z przewlekłą chorobą nerek (PChN) mają dostęp do szerokiego katalogu leków refundowanych, w tym nowoczesnych flozyn, które działają wielotorowo, przynosząc korzyści w wielu aspektach zdrowia pacjenta. Dodatkowo, Ministerstwo Zdrowia wprowadziło refundację nowego preparatu, dedykowanego pacjentom z hiperkaliemią w przebiegu PChN, co stanowi istotny postęp w łagodzeniu ich dolegliwości.

Programy lekowe B13 i modyfikacja kryteriów kwalifikacji

Kolejnym punktem wystąpienia Mateusza Oczkowskiego było omówienie programu lekowego B13, który oferuje specjalistyczne leki dla pacjentów z chorobami nerek. Ministerstwo Zdrowia planuje zmodyfikować kryteria kwalifikacji oraz kategorię dostępności tych leków, aby lepiej odpowiadały potrzebom pacjentów i zapewniały im szerszy dostęp do tej terapii.

Nowa postać budezonidu wkrótce dostępna?

Mateusz Oczkowski poinformował również o postępach w rejestracji nowej postaci budezonidu, leku znanego od lat, ale teraz dedykowanego pacjentom z pierwotną nefropatią IgA zależną. Proces rejestracji jest w końcowej fazie, a decyzja Ministra Zdrowia w tej sprawie spodziewana jest w najbliższych tygodniach. Ogłoszenie decyzji najprawdopodobniej nastąpi w kwietniowym obwieszczeniu.

 

 

PRZEWLEKŁA CHOROBA NEREK, OPIEKA NAD CHORYM NEFROLOGICZNYM W SYSTEMIE OPIEKI ZDROWOTNEJ – prof. dr hab. n. med. Magdalena Krajewska, Prezes Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego

PChN stanowi poważny problem zdrowotny na całym świecie, dotykający co najmniej 10% populacji, podkreślała w swoim wystąpieniu prof. Magdalena Krajewska. W Polsce na PChN choruje ponad 4,5 miliona osób, a prognozy są alarmujące – do 2040 roku liczba zgonów z jej powodu może wzrosnąć aż o 160%. 6500 osób rocznie zaczyna w Polsce leczenie nerkozastępcze. Powinniśmy dążyć do rozwiązań organizacyjnych, aby zmniejszyć ilość osób dializowanych.

Wczesne wykrycie PChN – szansa na lepsze leczenie

Wczesne rozpoznanie PChN jest kluczowe dalej wskazywała prof. Magdalena Krajewska, ponieważ umożliwia wdrożenie odpowiedniego leczenia i spowolnienie postępu choroby. Niestety, wiele osób nie jest świadomych swojej choroby w początkowych stadiach, a ilość wykonywanych badań, takich jak pomiar stężenia albuminy w moczu, jest niewystarczająca. Tymczasem badanie to jest tanie, łatwo dostępne i pozwala wcześnie wykryć chorobę, którą wiadomo jak leczyć. Prof. Magdalena Krajewska podkreśla, że w ostatnich latach pojawiło się wiele nowych programów i leków w leczeniu PChN, w tym flozyny, które są szeroko dostępne i skuteczne. PChN często jest powikłaniem cukrzycy, i mimo nawet najlepszej kontroli glikemii u pacjentów z cukrzycą nie zawsze uda się ich ochronić przed rozwojem choroby nerek.

Nefrologiczna Opieka Koordynowana

W Polsce wprowadzono opiekę koordynowaną nad pacjentami z PChN w placówkach POZ. W ramach tej opieki pacjenci mają dostęp do szerszego koszyka świadczeń, w tym edukacji, badań albuminurii, konsultacji specjalistycznych oraz stworzenie indywidualnego planu opieki medycznej. Potrzebny jest koordynator opieki, ponieważ lekarz jest często niedostępny ze względu na obciążenie lekarzy i niedobór nefrologów.

Procesu kwalifikacji do przeszczepienia nerki wymaga poprawy

Konieczność poprawy dotyczy również procesu kwalifikacji do przeszczepienia nerki wskazuje prof. Magdalena Krajewska. Czas wykonania wszystkich badań do przeszczepienia jest zbyt długi, a liczba dawców zmarłych w Polsce jest niewystarczająca. Należy dążyć do zwiększenia liczby przeszczepień od dawców żywych oraz usprawnienia procesu kwalifikacji biorców, który obecnie trwa nawet 2 lata. Brakuje również osób, które koordynowałyby postępowanie w przypadku biorców nerek, pomagając w wykonywaniu szeregu niezbędnych badań przed przeszczepem. Lekarze na stacjach dializ są zbyt obciążeni, a dostęp do poradni nefrologicznych jest utrudniony ze względu na niewystarczającą ilość nefrologów. W efekcie, nawet po dostaniu się do specjalisty i wykonaniu badań, ich ważność często wygasa przed zakwalifikowaniem pacjenta do przeszczepu.

 

 

WŁAŚCIWE LECZENIE CHORÓB NEREK JAKO KLUCZOWY ELEMENT PROFILAKTYKI WTÓRNEJ PCHN – dr hab. n. med. i n. o. zdr. Jarosław Woroń, Kierownik Zakładu Farmakologii Klinicznej Katedry Farmakologii CM UJ, Kliniczny Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii nr 1 Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.

Profesor Jarosław Woroń poruszył niezwykle istotny temat profilaktyki wtórnej w PChN. Podkreślił on, że mimo imponującej dostępności leków, kluczowe jest ich właściwe adresowanie i stosowanie, a także indywidualizacja farmakoterapii.

Wyzwania i możliwości w leczeniu PChN

Zwrócił uwagę na niedobór pacjentów, którzy korzystają z leków takich jak flozyny, mimo że te leki udowodniły swoją skuteczność w redukcji śmiertelności w PChN i cukrzycy. Podkreślił również, że dawkowanie leków powinno być odpowiednie, aby skutecznie chronić nerki.

Kolejnym istotnym problemem jest wielochorobowość pacjentów z PChN. Pacjenci ci często cierpią na wiele chorób współistniejących, co utrudnia leczenie. Profesor Woroń zaapelował o unikanie „defragmentacji wielochorobowości” w Polsce, ponieważ może to prowadzić do inwalidyzacji pacjenta, na przykład z powodu interakcji leków.

Farmakoterapia skrojona na miarę

Ekspert podkreślił, że farmakoterapia powinna być przede wszystkim ukierunkowana na poprawę jakości życia pacjenta. Zaznaczył, że kluczowa jest zasada „lek dla pacjenta, a nie pacjent dla leku”, co oznacza, że lek powinien być dobrany indywidualnie, z uwzględnieniem czasu, miejsca, dawki i innych stosowanych leków.

Bezpieczeństwo i minimalizacja ryzyka

Ważnym aspektem poruszonym przez profesora Woronia było bezpieczeństwo farmakoterapii. Podkreślił, że leki powinny być bezpieczne i minimalizować ryzyko działań niepożądanych. Zaznaczył, że nowe objawy, będące konsekwencją nieprawidłowo dobranej farmakoterapii, mogą być gorsze niż sama choroba.

Budezonid – nadzieja w leczeniu nefropatii IgA

Profesor Woroń przedstawił również argumenty przemawiające za wprowadzeniem do obrotu leków takich jak budezonid. Wymienił 5 kluczowych argumentów:

1. Optymalny profil bezpieczeństwa: Budezonid jest lekiem znanym od lat, z dobrze poznanym profilem działań pożądanych i niepożądanych.
2. Niskie ryzyko interakcji: Budezonid charakteryzuje się niskim ryzykiem interakcji z innymi lekami.
3. Optymalny profil farmakokinetyczny: Lek działa tam, gdzie jest to najbardziej potrzebne, co jest kluczowe w leczeniu nefropatii IgA.
4. Poprawa jakości życia: Budezonid może opóźnić postęp choroby i uchronić pacjenta przed dializoterapią, poprawiając jakość jego życia.
5. Możliwość stosowania w terapiach skojarzonych: Budezonid daje szerokie możliwości terapeutyczne.

 

 

KWALIFIKACJA PACJENTA DO TRANSPLANTACJI – prof. dr. hab. n. med. Dorota Kamińska, Kliniczny Oddział Chirurgii Transplantacyjnej i Chirurgii Wątroby, 4 Wojskowego Szpitala Klinicznego z Polikliniką SP ZOZ we Wrocławiu.

Prof. Dorota Kamińska podkreśliła kluczową rolę wczesnego wykrywania PChN oraz konieczność usprawnienia organizacji leczenia, aby zapobiec rozwojowi schyłkowej niewydolności nerek.

Schyłkowa niewydolność nerek – za późno na leczenie

Zaznaczyła, że gdy jest już schyłkowa niewydolność nerek, czyli kiedy rozpoczyna się leczenie nerkozastępcze, jest już za późno na leczenie przyczynowe, diagnostykę czy spokojne przygotowanie pacjenta do dializy, przeszczepienia. Kluczowym problemem jest brak wczesnego wykrywania choroby, co uniemożliwia podjęcie skutecznych działań profilaktycznych i spowalniających postęp choroby.

Edukacja i profilaktyka – podstawa wczesnego wykrywania

Aby poprawić wczesne wykrywanie PChN konieczne jest podjęcie szeroko zakrojonych działań edukacyjnych, które zwiększą świadomość społeczną na temat istnienia chorób nerek i konieczności regularnych badań. Potrzebne jest również popularyzowanie podstawowych badań, takich jak badanie ogólne moczu z oceną albuminurii, stężenie kreatyniny i glukozy oraz pomiar ciśnienia tętniczego. Regularne wykonywanie tych prostych badań pozwala na wczesne wykrycie nieprawidłowości i wdrożenie odpowiedniego leczenia.

Metody leczenia nerkozastępczego – wybór optymalnej terapii

W przypadku schyłkowej niewydolności nerek, pacjent ma do wyboru trzy metody leczenia nerkozastępczego:

1. Przeszczepienie nerki: To najlepsze rozwiązanie, jednak dotyczy tylko około 5-6% pacjentów. Przeszczep może być od dawcy zmarłego lub żywego (spokrewnionego lub niespokrewnionego).
2. Hemodializy: To najczęściej stosowana metoda w Polsce. Pacjent musi odbywać regularne sesje dializ, co wiąże się z utratą wielu dni w roku na dojazdy i leczenie.
3. Dializa otrzewnowa: To metoda, która pozwala pacjentowi leczyć się w domu. Jest szczególnie korzystna dla dzieci, aktywnych osób, pracujących i osób starszych i powinna być bardziej promowana.

 

Problem organizacji leczenia i proces przygotowania do przeszczepienia nerki

Profesor Kamińska zwróciła uwagę na fakt, że pacjenci ze schyłkową niewydolnością nerek, trafiając do nefrologa, w pierwszej kolejności otrzymują propozycję leczenia hemodializami, co wiąże się z utratą wielu dni w roku na dojazdy i samo leczenie. Tymczasem, przeszczepienie nerki, mimo że w pierwszym roku jest droższe, w dłuższej perspektywie generuje znaczne oszczędności i przede wszystkim, znacząco poprawia jakość i długość życia pacjentów.

Proces przygotowania do przeszczepienia nerki w Polsce jest długotrwały i kosztowny. Trwa średnio 2,5 roku, podczas których pacjent przechodzi liczne badania, często powtarzane. Profesor Kamińska podkreśliła, że potrzebna jest lepsza organizacja systemu i koordynacja procesu przygotowania do przeszczepienia. Niezbędne jest również zwiększenie liczby nefrologów z doświadczeniem w kwalifikacji do przeszczepienia oraz zwiększenie liczby pacjentów zgłaszanych na Krajową Listę Oczekujących (KLO) – celem powinno być 20% chorych (obecnie 5-6%). Wymaga to zaangażowania lekarzy nefrologów, których jest w Polsce zbyt mało.

Ekspertka zaapelowała o zmianę podejścia do tematu chorób nerek. Zamiast skupiać się jedynie na zwiększeniu liczby dawców, należy również położyć nacisk na wczesne wykrywanie potencjalnych biorców i ich sprawną kwalifikację do przeszczepienia. Tylko w ten sposób można skutecznie walczyć z tym problemem i poprawić jakość życia pacjentów z chorobami nerek.

 

 

KLUCZOWE REKOMENDACJE EKSPERTÓW – prof. dr hab. n. med. Beata Naumnik, Kierownik Kliniki Nefrologii i Transplantologii z Ośrodkiem Dializ, Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku.

Prof. Beata Naumnik poruszyła problem PChN, która w 2040 roku będzie piątą przyczyną zgonu. Obecnie sytuacja jest gorsza niż w przypadku cukrzycy, a zbliża się do poziomu chorób nowotworowych. Profilaktyka jest bardzo ważna, ponieważ obecnie nefrolodzy otrzymują pacjentów zbyt późno co utrudnia leczenie.

Bariery w opiece nad pacjentami z PChN

Dostępne są leki i programy lekowe, ale wymagają one dodatkowego nefrologa i pielęgniarki. Małe ośrodki, nawet kliniczne czy szpitalne, nie mają takich zasobów ludzkich. Lekarze POZ często unikają leczenia pacjentów z niskim GFR bojąc się tych pacjentów i nie wiedząc, jak z nimi postępować. Prof. Beata Naumnik zaznaczyła, że w przebiegu PChN choruje cały organizm. Nie ma organu, który nie byłby dotknięty tą chorobą. Dlatego nefrolog musi być specjalistą interdyscyplinarnym, łączącym wiedzę z różnych dziedzin

Dializa otrzewnowa – szansa dla pacjentów

Ekspertka zwróciła również uwagę na dializę otrzewnową, która jest jedyną formą dializy domowej. Podkreśliła, że jest to metoda bardzo korzystna dla pacjentów, pozwalająca im żyć w środowisku domowym. Epidemia COVID-19 pokazała, jak bardzo dializa otrzewnowa jest bezpieczna – pacjenci dializowani w domu umierali 50 razy rzadziej niż ci, którzy musieli dojeżdżać do stacji dializ. Co więcej, pacjenci ci są w lepszym stanie i częściej kwalifikują się do przeszczepu nerki. Potrzebne jest większe wsparcie dla rozwoju dializy otrzewnowej w Polsce.

Nefrologia jako specjalizacja priorytetowa

Prof. Naumnik zaapelowała, że potrzeba więcej nefrologów, dlatego należy uczynić z nefrologii priorytetową specjalizację. Zachęci to młodych lekarzy do kształcenia się w tym kierunku. Nefrologia jest trudną dziedziną, ponieważ nefrolog musi zaopiekować pacjenta wielobranżowego, ze wszystkimi układami i narządami. Nefrolodzy mają pomysł i plan, jak zaopiekować pacjentów, aby jak najdalej odsunąć ich od stacji dializ, ewentualnie szybciej przeszczepić nerkę. Potrzebni są nefrolodzy, którzy z empatią i energią podejdą do tego pomysłu. Potrzeba również koordynatorów, którzy zajmowaliby się zarówno dawcami, jak i biorcami nerek. Ułatwiłoby to pracę specjalistom i usprawniło proces leczenia.

Współpraca i zaangażowanie

Na koniec prof. Naumnik wspomniała o współpracy nefrologów z pacjentami i Ogólnopolskim Stowarzyszeniem Moje Nerki oraz wyraziła gotowość do zaangażowania się w akcje edukacyjne, szkoleniowe i rozwój nefrologii w Polsce. Przypomniała, że dużą siłą są pielęgniarki i są bardzo ważne zarówno w ambulatorium dializy otrzewnowej, jak i na stacjach dializ.

 

 

POTRZEBY ZMIAN Z PERSPEKTYWY PACJENTA

Prof. dr hab. Bogumiła Burda, Zakład Dydaktyki Historii, Instytut Historii Uniwersytetu Zielonogórskiego; Prezes Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „NERKA” z siedzibą w Zielonej Górze

Prof. Bogumiła Burda związana jest z chorobami nerek od ponad 40 lat. 38 lat temu usunięto jej nerkę z powodu wielotorbielowatości. Mimo to urodziła syna i osiągnęła sukces zawodowy. W Zielonej Górze, gdzie mieszka znajduje się jedna z 16 stacji dializ, które powstały 50 lat temu. Jej mama, ciocie i kuzyn spędzili wiele lat na dializach. Jej syn i wnuczka mają również wielotorbielowatość nerek, dlatego wszyscy noszą bransoletki z napisem „Transplantacja. Jestem na tak”.

Prof. Burda działa w Ogólnopolskiego Stowarzyszenia „NERKA” z siedzibą w Zielonej Górze. Promuje ze stowarzyszeniem m.in. dializę otrzewnową i organizują szkolenia na ten temat. Chce zmienić myślenie o dializie jako wyroku i pokazać, że można aktywnie żyć z maszyną. Organizuje również Światowy Dzień Nerek i spotkania dla osób po przeszczepieniu.

Podkreśla, że wielotorbielowatość nerek jest chorobą genetyczną, dziedziczną w jej rodzinie od czterech pokoleń. Uważa, że pacjenci z tą chorobą powinni być objęci całościową opieką, tak jak pacjenci z chorobą nowotworową. Sama, mimo że ma jedną nerkę, aktywnie uprawia sport i pracuje zawodowo. Uważa, że zmiana myślenia o chorobach nerek jest możliwa tylko wtedy, gdy będzie zapewniona całościowa opieka nad pacjentami z obciążeniem genetycznym.

Prof. Burda ma świadomość, że w przyszłości czeka ją schyłkowa niewydolność nerek, ale myśli o przeszczepie wyprzedzającym i dializie otrzewnowej. Apeluje o profilaktykę, informację i całościową opiekę dla pacjentów z chorobami nerek. Uważa, że regularne badania moczu od 18. roku życia powinny być obowiązkowe. Wyraziła żal do Ministerstwa Edukacji, że lekcja Edukacja Zdrowotna nie będzie przedmiotem obowiązkowym.

 

 

Mgr Dorota Ligęza, Wiceprezeska Zarządu Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Moje Nerki (OSMN) z siedzibą w Krakowie.

Mgr Dorota Ligęza, podzieliła się swoją historią pacjentki nefrologicznej, która doświadczyła braku wsparcia i edukacji na temat chorób nerek. Podkreśliła, że zachorowała nagle i od razu musiała poddać się dializom, nie mając czasu na leczenie farmakologiczne. Było to 34 lata temu. Zwróciła uwagę na brak świadomości społecznej na temat chorób nerek i konieczność edukacji zdrowotnej, aby ludzie byli świadomi objawów i potrzeby regularnych badań. Sama, ciągłe zmęczenie, brak apetytu, nie uważała za objaw choroby. Przedmiot „Edukacja Zdrowotna” jest bardzo potrzebny, aby uczyć, że gdy czujemy się niedobrze, źle, inaczej należy idź do lekarza. Dlatego ważna jest edukacja, profilaktyka, aby wcześnie zdiagnozować chorobę i ją leczyć, bo są leki i jest o co walczyć.

 

Jako wiceprezeska OSMN aktywnie działa na rzecz profilaktyki i wczesnego diagnozowania chorób nerek, organizując badania przesiewowe i promując wiedzę na temat chorób nerek oraz wydając broszurki edukacyjne. Stowarzyszenie postuluje również o wprowadzenie badań profilaktycznych dla pracowników i innych grup społecznych.

Mgr Dorota Ligęza poruszyła również temat wyboru metod dializy, podkreślając, że pacjenci powinni mieć świadomość różnych opcji terapii nerkozastępczych, takich jak; przeszczepienie wyprzedzające, dializa otrzewnowa i hemodializa. Ważne, aby wybrać metodę odpowiednią dla siebie, nie informuje się pacjentów o dializach otrzewnowych, pacjent powinien otrzymać taką informację.

Zwróciła uwagę na problem braku nefrologów i długie kolejki do specjalistów, a także na ogromne trudności z kwalifikacją do przeszczepienia nerki. Sama doświadczyła trudności, długich kolejek do specjalistów, powtarzania badań, które nie są przyjemne i obojętne dla organizmu. Podkreśliła, że proces kwalifikacji jest zbyt długi i skomplikowany, co zniechęca wielu pacjentów. Na krajowej Liście Oczekujących jest zgłoszonych około 2000 pacjentów w tym aktywnych około 1000 osób a powinno być 5000.

Mgr Ligęza zaproponowała wprowadzenie uproszczonej procedury kwalifikacji do przeszczepu, podobnej do karty DILO dla pacjentów onkologicznych. Na koniec zaapelowała o zwrócenie uwagi na problem braku pielęgniarek nefrologicznych i konieczność zapewnienia dializ blisko domu pacjenta. Podkreśliła, że przeszczepienie nerki powinno być priorytetem dla pacjentów, którzy się do tego kwalifikują.

 

 

SYTUACJA PACJENTA Z PRZEWLEKŁĄ CHOROBĄ NEREK W POLSCE – dr n. med. i n. o zdr. Marzena Domańska – Sadynica, MBA – ekspert ochrony zdrowia, Prezes Fundacji Eksperci dla Zdrowia

Dr Marzena Domańska-Sadynica podkreśliła, że należy dążyć do zwiększenia liczby pacjentów po przeszczepie nerki, odwracając obecną piramidę statystyk. Zauważyła, że istnieje model opieki nefrologicznej na poziomie lekarza POZ i zaproponowała wprowadzenie programu kompleksowej opieki nad pacjentem z przewlekłą chorobą nerek.

Program ten byłby dedykowany pacjentom z podejrzeniem przewlekłej choroby nerek i byłby realizowany w ośrodkach referencyjnych, które powinny posiadać poradnię nefrologiczną, transplantacyjną, oddział dializ oraz dostępność wielu konsultantów specjalistów i możliwość wykonywania badań.

Dr Domańska-Sadynica zaproponowała, aby program składał się z trzech modułów: modułu wstępnego (przesiewowego), modułu diagnostycznego i modułu leczniczego. Pacjent po wstępnym wywiadzie i badaniach byłby kierowany do modułu diagnostycznego, gdzie w ciągu kilku tygodni miałby wykonane badania. Po potwierdzeniu przewlekłej choroby nerek, pacjent byłby kierowany do modułu leczniczego, gdzie otrzymałby indywidualny plan opieki.

Pacjenci, którzy nie zakwalifikowaliby się do programu, byliby kierowani poza ten program. Dr Domańska-Sadynica podkreśliła, że program kompleksowej opieki powinien być tworzony z ekspertami klinicznymi, którzy mogliby określić, jakie konsultacje i badania powinny być zawarte w programie.

Po 3 miesiącach pacjent wychodziłby z programu i byłby kierowany do regionalnego ośrodka nefrologicznego lub stacji dializ. Dr Domańska zaproponowała również utworzenie bazy rejestru pacjentów z przewlekłą chorobą nerek w celu monitorowania i ewaluacji programu.

Na koniec, ekspertka zaproponowała konsultację możliwości dodatkowych świadczeń dla pacjentów z chorobami nerek i o wdrożenie projektu świadczenia, a nie programu pilotażowego. Zaproponowała również, aby Ministerstwo Zdrowia wyceniło świadczenie i wybrało ośrodki referencyjne, które spełniają określone warunki organizacyjne.

 

 

KONKLUZJA i WNIOSKI:

Poseł Sylwia Bielawska w podsumowaniu zapowiedziała m.in., że zostanie skierowana w tym tygodniu interpelacja do MZ, z pytaniami w trzech obszarach: – trzymiesięczny okres przeprowadzenia pacjenta przez potrzebne badania, – nefrologii jako priorytetowej dziedziny specjalizacji i czegoś na wzór karty DILO dla pacjentów z PChN. Uznała, iż trzeba podjąć akcję społeczną na rzecz promocji dawstwa od osób żywych.

 

Poseł Renata Rak podpisze się pod interpelacją i na pewno będzie trzeba podejmować dalsze działania w tym obszarze.

Elżbieta Polak, przewodnicząca Zespołu Medycyny Bólu zapewniła, że interpelacja będzie złożona, będzie też z obecnymi na tym posiedzeniu posłankami spotykać się z Ministerstwem Zdrowia w tej sprawie.

 

Relacja z posiedzenia na temat:

iTV Sejm – transmisje archiwalne – Sejm Rzeczypospolitej Polskiej